Search Results

Έχετε κι εσείς ένα μωρό που κάθε μέρα ζωηρεύει όλο και πιο πολύ και αδημονεί να ανακαλύψει τον κόσμο; Εάν αναζητάτε διασκεδαστικές δραστηριότητες για βρέφη 18 μηνών που θα το απασχολήσουν ευχάριστα, θα το κάνουν χαρούμενο και θα το βοηθήσουν να αναπτύξει καινούριες δεξιότητες, έχουμε καταρτίσει την τέλεια λίστα. Δραστηριότητες Για Βρέφη 18 Μηνών: Στόχοι Που Έχουν Ας ξεκινήσουμε εξηγώντας τι μπορούν να μάθουν και να καταλάβουν τα μωρά σε ηλικία 18 μηνών. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του αναπτυξιακού σταδίου στο οποίο βρίσκεται το μωρό μας και τι άλλους στόχους μπορούμε να θέσουμε μέσα από το παιχνίδι εκτός από τη διασκέδαση που φυσικά είναι το νούμερο ένα; Τα περισσότερα νηπιάκια σε αυτή την ηλικία γνωρίζουν 10 λέξεις και μπορούν να καταλάβουν έως και 50 λέξεις. Άλλωστε από τους 18 μήνες και έπειτα ο ρυθμός με τον οποίο αρχίζει και αυξάνεται το λεξιλόγιό τους είναι ραγδαίος. Επιπλέον, αρχίζουν και κατανοούν την αίσθηση του χρόνου, τις βασικές σχέσεις αιτίας και αποτελέσματος, και τη διαφορά ανάμεσα στο “ναι” και στο “όχι”. Σε κινητικό επίπεδο μπορούν πλέον να περπατούν χωρίς στήριξη. Διασκεδαστικά Παιχνίδια Για Τους Μικρούς Σας Εξερευνητές Είναι σημαντικό για τα νήπια αυτής της ηλικίας των 18 μηνών να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και αδρή κινητικότητα, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τη γλωσσική και επικοινωνιακή τους ικανότητα! Θα έχετε προσέξει ότι το παιχνίδι είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να τα πετύχουν αυτά. Οι παρακάτω δραστηριότητες για παιδιά 18 μηνών είναι χωρισμένες ανάλογα με το βασικό όφελος που έχει η κάθε μία. Δραστηριότητες για Συντονισμό Χεριού-Ματιού Μια σημαντική δεξιότητα που αποκτάται σε αυτή την ηλικία ειναι ο συντονισμός χεριού-ματιού. Αν και πολλά νήπια αρχίζουν και την κατακτούν νωρίτερα, η πλειοψηφία των νηπίων στους 18 μηνές έχει καλύτερο έλεγχο των κινήσεων των χεριών τους. Κατ’ επέκταση είναι μια κατάλληλη περιόδος για να τα βοηθήσετε να την αναπτύξουν περαιτέρω. Οι παρακάτω δραστηριότητες βοηθάνε στον συντονισμό χέριου-ματιού. Παίξτε με φούσκες: Οι σαπουνόφουσκες είναι μια από τις καλύτερες δραστηριότητες για βρέφη 18 μηνών γιατί μπορείτε να παίξετε με αυτές με πολλούς τρόπους! Μπορείτε να ενθαρρύνετε τα παιδιά να τις κυνηγήσουν, να τις σκάσουν, ή να φτιάξετε διάφορα σχήματα με αυτές, όπως έναν κύκλο από φούσκες. Παίξτε με μπάλες: Μια μπάλα σας δίνει αμέτρητες ευκαιρίες για παιχνίδι. Μπορείτε να την κυνηγήσετε στον κήπο, να την πετάτε για να την πιάσετε, ή να την κυλήσετε στο πάτωμα ή σε διάφορα μέρη του σπιτιού. Όσο πιο πολλά άτομα συμμετέχουν στο παιχνίδι, τόσο το καλύτερο. * Προσπαθήστε να αποφύγετε το χαρτί και τα μολύβια καθώς έχουν αιχμηρές γωνίες. Ασχολίες για Ανάπτυξη Λεπτής Κινητικότητας Ζωγραφίστε: Με κηρομπογιές ή μαρκαδόρους και ένα μεγάλο κομμάτι από χαρτόνι μπορείτε να σχεδιάστε ή να χρωματίσετε. Αφήστε τα παιδιά να ζωγραφίσουν ό,τι θέλουν εντελώς αυθόρμητα χρησιμοποιώντας μόνο τη φαντασία τους, όμως πάντα με επίβλεψη. Μεγάλης σημασίας είναι το τι αντικείμενα θα είναι διαθέσιμα στα παιδιά για να αποφευχθούν τυχόν ατυχήματα. Παίξτε με πλαστελίνη: Δώστε στα παιδιά σας λίγη πλαστελίνη για να δουν τι μπορούν να δημιουργήσουν! Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά περιορίζονται σε όσα καταφέρνουν να πλάσουν χρησιμοποιώντας μόνο τα χέρια τους. Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος και ο στόχος είναι να εξερευνήσουν τις ικανότητές τους διασκεδάζοντας! Δραστηριότητες για Ανάπτυξη Αδρής Κινητικότητας Χτίστε έναν πύργο με τουβλάκια: Δημιουργήστε έναν πύργο με τουβλάκια ή χάρτινα κουτιά. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μαξιλάρια, ή να κάνετε έναν συνδυασμό των παραπάνω. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να γκρεμίσουν αυτά που έχτισαν χρησιμοποιώντας τα χέρια, τα πόδια ή άλλα αντικείμενα. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα για παιδιά 18 μηνών μπορεί να τα κρατήσει απασχολημένα για περισσότερη ώρα απ’ όσο φαντάζεστε! Χορέψτε μαζί: Αυτή η δραστηριότητα είναι διασκεδαστική τόσο για μεγαλύτερα παιδιά όσο και για νήπια. Το μόνο που χρειάζεστε είναι πρόσβαση στα τραγούδια που τους αρέσουν. Χορέψτε προσπαθώντας να ακολουθήσετε τον παλμό της μουσικής με τα παιδιά σας και βοηθήστε τα να μιμηθούν τις κινήσεις που κάνετε. Δραστηριότητες για Ανάπτυξη Λεξιλογίου Πείτε τραγουδάκια μαζί: To τραγούδι μαζί με τα παιδιά είναι τόσο απλό και τόσο διασκεδαστικό! Είτε γνωρίζετε τους στίχους είτε όχι, δεν έχει σημασία, γιατί τα παιδιά θα περάσουν καταπληκτικά έτσι κι αλλιώς. Μέσα από τα τραγούδια δίνεται η ευκαιρία εκμάθησης καινούριων λέξεων με φυσικό τρόπο. Διαβάστε βιβλία: Τα βιβλία είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διεγείρετε τη φαντασία του παιδιού σας, ενώ του διδάσκετε νέες λέξεις, ποιηματάκια ή ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ζώα! Τα παιδιά μαθαίνουν να ακούν και να συγκεντρώνονται. Εκτός από βιβλία με εικόνες μπορείτε να δοκιμάσετε και άλλου τύπου βιβλία, όπως ένα κόμικ κατάλληλο για την ηλικια τους. Δραστηριότητες για Εκμάθηση Σχέσης Αιτίας – Αποτελέσματος Εξερευνήστε το κουτί με τα παιχνίδια: Μερικές φορές τα παιχνίδια που έχει ένα νήπιο είναι πολύ περισσότερα από ό, τι πραγματικά χρειάζεται. Ίσως κιόλας να μην έχει τύχει να παίξει με όλα όσα έχει. Ρωτήστε το παιδί σας με ποιο παιχνίδι θέλει να παίξει σήμερα. Μπορεί να διαλέξει κάτι νέο με το οποίο δεν έχει ασχοληθεί στο παρελθόν, και να κάνετε κάτι εντελώς διαφορετικό. Παίξτε με το νερό: Μια από τις αγαπημένες δραστηριότητες για βρέφη 18 μηνών είναι να παίζουν με το νερό. Γεμίστε μια λεκάνη με νερό και δώστε στο μωρό σας ένα πλαστικό κυπελλάκι. Αφήστε το να προσπαθήσει να γεμίσει μια παγοθήκη με αυτό. Παγώστε αν θέλετε το νερό και αφήστε το μετά να θαυμάσει το αριστούργημά του. Δραστηριότητες για Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων Φτιάξτε μπισκοτάκια: Αυτή είναι μια δραστηριότητα για βρέφη που θα απολαύσουν τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά! Μετρήσετε ένα ένα τα υλικά και τοποθετήστε τα στα σωστά σημεία για να τα έχετε έτοιμα κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος. Στη συνέχεια, πλάστε μαζί τη ζύμη. Όταν τελειώσετε, βάλτε τα στο φούρνο να ψηθούν και τέλος, απολαύστε τα! Μέσα από τη διάδραση ανάμεσά σας δένεστε περισσότερο και τα παιδιά μαθαίνουν να ακολουθούν οδηγίες. Πηγαίνετε μια βόλτα: Απολαύστε έναν περίπατο έξω όπου θα παρατηρήσετε πολλά και διάφορα πράγματα στη φύση, όπως δέντρα, λουλούδια και ζώα. Η βόλτα με το μωρό σας είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να δεθείτε περισσότερο μαζί του και εκείνο έχει την ευκαιρία να εξερευνήσει τον έξω κόσμο.

Μέσα από τη μοντεσσοριανή εκπαίδευση τα παιδιά νιώθουν ανεξάρτητα και δρουν ελεύθερα σε ένα οργανωμένο περιβάλλον που τα ενθαρρύνει να αγαπούν τη μάθηση, αναπτύσσοντας με διασκεδαστικό τρόπο την ανάπτυξη των κοινωνικών τους δεξιοτήτων. Μέσα από τη μοντεσσοριανή εκπαίδευση τα παιδιά νιώθουν ανεξάρτητα και δρουν ελεύθερα σε ένα οργανωμένο περιβάλλον που τα ενθαρρύνει να αγαπούν τη μάθηση, αναπτύσσοντας με διασκεδαστικό τρόπο την ανάπτυξη των κοινωνικών τους δεξιοτήτων. Δεν είναι λίγες οι μαμάδες με νήπια, που με αφορμή την καραντίνα και το lockdown έψαχναν να βρουν πρωτοποριακούς και εναλλακτικούς τρόπους εκπαίδευσης με βιωματικό τρόπο. Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά βίντεο και άρθρα με ιδέες. Αν θέλετε και εσείς να περάσετε δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά σας, ανακαλύψτε στο βίντεο που ακολουθεί, μια ποικιλία απλών και συναρπαστικών δραστηριοτήτων Montessori που μπορείτε να δοκιμάσετε με το μικρό παιδί σας στο σπίτι. Αυτές οι δραστηριότητες έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τα νήπια ηλικίας 15 έως 18 μηνών.

Το γονεϊκό ύφος που υιοθετεί ο ενήλικας επιδρά αναλόγως στην εξέλιξη της προσωπικότητας του παιδιού καθώς πολλά από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά αυτής προκύπτουν από τα βιώματα της πρώιμης ηλικίας. Η ανατροφή του παιδιού εγγυάται την ομαλή ή μη ανάπτυξή του σε έναν χαρούμενο και ολοκληρωμένο άνθρωπο. Πόσο αυστηροί ή ανεκτικοί είστε με το παιδί σας; Πώς αντιδράτε σε μια επαναλαμβανόμενα μη αποδεκτή συμπεριφορά του παιδιού; Συχνά ο γονέας δυσκολεύεται να δει αυτή τη συμπεριφορά ως μια ευκαιρία να αναπτύξει τις δεξιότητες του παιδιού. Η αναπτυξιακή Ψυχολόγος Diana Baumrind ερεύνησε εκτεταμένα τη σχέση γονέα-παιδιού και υπέδειξε 4 κατηγορίες γονεϊκού στυλ καθώς και τις επιπτώσεις τους στην ψυχοσύνθεση του παιδιού. Ποιο γονεϊκό στυλ σας χαρακτηρίζει; Αυταρχικός / Authoritarian Ο αυταρχικός γονέας είναι επιβλητικός στη σχέση του με το παιδί. Επιδεικνύει αυστηρότητα και εξουσιαστική συμπεριφορά αλλά ελάχιστη καλοσύνη. Αποφασίζει ο ίδιος τους κανόνες, έχει υψηλές προσδοκίες και αποζητά την υπακοή. Στην περίπτωση που το παιδί παραβεί τους κανόνες, ο αυταρχικός γονέας συνήθως καταφεύγει στην τιμωρία. Αν τελικά το παιδί πειθαρχήσει, τότε θα επιβραβευτεί ή θα ανταμειφθεί. Έρευνες έχουν δείξει ότι σε ένα αυταρχικό περιβάλλον το παιδί μπορεί να τηρεί τους κανόνες όμως παράλληλα εμφανίζει τάση για επιθετικότητα ή εσωστρέφεια, προβλήματα στην εκπαίδευση, όπως και έλλειψη αυτοεκτίμησης και ανεξαρτησίας. Διαθέτει υψηλό αίσθημα της προσωπικής του αξίας αλλά ταυτόχρονα χαμηλό αίσθημα του ‘ανήκειν’. Επιτρεπτικός / Permissive Ο επιτρεπτικός γονέας επιδεικνύει υπέρτατη καλοσύνη και λίγη αυστηρότητα απέναντι στο παιδί. Καλύπτει όλες τις ανάγκες του και επιθυμίες του σε μια προσπάθεια αποφυγής δυσαρέσκειας του παιδιού. Οι κανόνες συνήθως είναι ελάχιστοι και το παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που δεν υπάρχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις από αυτό. Βασικά χαρακτηριστικά όπως η υπευθυνότητα, η ωριμότητα και η ανεξαρτησία δεν καλλιεργούνται σε ένα επιτρεπτικό περιβάλλον καθώς ο ενήλικας θεωρεί πως το παιδί θα ανταποκριθεί αναλόγως αργότερα στη ζωή. Αδυνατεί να αντιληφθεί τη διαμορφωτική διαδικασία για την αφομοίωση των θεμελιωδών πεποιθήσεων που αφορούν στον εαυτό και που έχει τη βάση της στα προσχολικά χρόνια. Η άνευ όρων αγάπη και η υπερβολική επιείκεια του γονέα επιφέρουν στο παιδί υψηλό αίσθημα του ‘ανήκειν’ αλλά δεν το βοηθούν να κατανοήσει τη σημαντικότητα του εαυτού του. Αμέτοχος / Uninvolved Τον αμέτοχο γονέα διακρίνει η χαμηλή αυστηρότητα αλλά και η χαμηλή καλοσύνη. Απέχει αρκετά από τη ζωή του παιδιού του και συνεπώς οι κανόνες στο περιβάλλον τους εκλείπουν. Η συμπεριφορά αυτή παρατηρείται κυρίως σε ενήλικες επιρρεπείς σε εξαρτήσεις ή που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη. Σε ακραίες καταστάσεις πιθανό είναι ο γονέας να καταφεύγει σε κατάχρηση της εξουσίας του και στην παραμέληση των βασικών αναγκών του παιδιού. Η αδιαφορία του γονέα έχει συνήθως επιπτώσεις στην ψυχοσωματική κατάσταση του παιδιού και δύναται να το οδηγήσει σε παραβατικές συμπεριφορές. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ακαδημαϊκή αποτυχία, η αντικοινωνική ή/και επικίνδυνη συμπεριφορά ενδεχομένως να ταλαιπωρούν το παιδί που μεγαλώνει σε αυτό το περιβάλλον. Αυτό το γονεϊκό στυλ ανατροφής αποτρέπει το παιδί από το να αναπτύξει το αίσθημα του ‘ανήκειν’ αλλά και να πιστέψει στην αξία του εαυτού του. Επιτακτικός / Authoritative Στο επιτακτικό περιβάλλον υπάρχουν κανόνες αλλά και αμοιβαίος σεβασμός. Ο επιτακτικός γονέας είναι καλοσυνάτος και αυστηρός ταυτόχρονα. Μπορεί να είναι επιβλητικός δίχως να περιορίζει ή να υποδουλώνει το παιδί. Δεν χρησιμοποιεί αυταρχικά μέσα συμμόρφωσης του παιδιού αλλά το αφουγκράζεται και συνεργάζεται μαζί του για την επίλυση των συγκρούσεων. Το συγκεκριμένο μοντέλο γονέα προσφέρει στο παιδί ελευθερία, του επιτρέπει να είναι αυτόνομο και, περιοδικά, να αναλαμβάνει ευθύνες και πρωτοβουλίες που του αρμόζουν. Σύμφωνα με έρευνες, το παιδί αναπτύσσεται ανεμπόδιστα σε ένα επιτακτικό περιβάλλον, καθώς επίσης εμφανίζει ισχυρό κίνητρο για μάθηση. Θεωρείται πιο πιθανό να νιώθει χαρούμενο και ανεξάρτητο, να διαθέτει αυτοπεποίθηση και να καλλιεργήσει την ικανότητα για αυτενέργεια. Συνεπώς, ενισχύεται η αίσθηση του ‘ανήκειν’ και η αυτοεικόνα του. Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant– Co-founder of Avoketa Concept Store ntina.olga@gmail.com Βιβλιογραφία Nelsen, J. & DeLorenzo, C. (2021). Positive discipline in the Montessori classroom: Preparing an environment that fosters respect, kindness & responsibility. U.S.A: Parent Child Press

Ο όρος ‘Forest Schools’ υιοθετήθηκε για να περιγράψει την καθημερινότητα των σχολείων της Δανίας στα οποία τα παιδιά χρησιμοποιούσαν τους εξωτερικούς χώρους, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ως μέρος της εκπαίδευσής τους. Η προσέγγιση των Δασικών Σχολείων ξεκίνησε βασιζόμενη κυρίως σε επιρροές παιδαγωγικών θεωριών και έρευνες που έδιναν έμφαση στα μακροπρόθεσμα οφέλη της επαφής των παιδιών με τη φύση. Ο σημερινός τρόπος ζωής όπως και η πληθώρα δραστηριοτήτων σε κλειστούς χώρους πολλές φορές αποτρέπουν τη συχνή συναναστροφή των παιδιών με το περιβάλλον, συγκριτικά με το πώς ζούσαν παλαιότερες γενιές. Αυτή η συνειδητοποίηση οδήγησε στην ανάγκη ύπαρξης και την ίδρυση περισσότερων Δασικών σχολείων. Η προσέγγιση της μαθησιακής διαδικασίας στα Δασικά σχολεία έχει ως σημείο αναφοράς την ολιστική ανάπτυξη του παιδιού. Πρωταρχικοί στόχοι θεωρούνται η ανακάλυψη και αποδοχή του εαυτού για να προαχθεί η αυτοπεποίθηση και ο αυτοσεβασμός, η κοινωνικοποίηση, η καλλιέργεια της ανθεκτικότητας μέσα από την αντιμετώπιση δυσκολιών, και η καλλιέργεια της αισθητικής με την συστηματική επαφή των παιδιών με τις ομορφιές της φύσης. Ρίσκα και προκλήσεις Στα Δασικά σχολεία τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν προκλήσεις και να αξιολογούν ρίσκα. Ένας τρόπος που επιτυγχάνεται αυτό είναι μέσω της φωτιάς που ανάβουν στον εξωτερικό χώρο με την κατάλληλη υποστήριξη από τους Παιδαγωγούς. Τους χειμερινούς μήνες, λόγω του κρύου, το άναμμα της φωτιάς παρατηρείται σε καθημερινή βάση. Το δάσος και γενικότερα οι εξωτερικοί χώροι που περιλαμβάνουν δέντρα ελκύουν τα παιδιά να τεστάρουν και να διευρύνουν τις δυνατότητές τους. Με την ενθάρρυνση των Παιδαγωγών σκαρφαλώνουν στα δέντρα, ασκώντας τους μύες, κατακτώντας στόχους και αποκτώντας εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους. Τα παιδιά μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται τα όρια τους και δύσκολα προχωρούν σε παράτολμα βήματα εάν δε νοιώθουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν. Ανεξάρτητη σκέψη & δημιουργικότητα Αδιαμφισβήτητα χρειάζεται χρόνος για πειραματισμό, επανάληψη και συσσώρευση βιωματικών εμπειριών για την ανάπτυξη ανεξάρτητης σκέψης. Όσο περισσότερο όμως δύναται το παιδί να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι απορίες του και κατά συνέπεια οι ευκαιρίες για μάθηση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων του. Δάσος και διερευνητική μάθηση πάνε χέρι-χέρι. Το φυσικό περιβάλλον εγείρει ερωτήσεις και τροφοδοτεί το μυαλό με ερεθίσματα που αυθόρμητα παρακινούν το παιδί να εξελίξει τη γνώση του. Οι δασικές περιοχές εγείρουν επίσης τη φαντασία και το συμβολικό παιχνίδι εκεί αποκτά άλλη διάσταση. Η ποικιλία διαθέσιμων φυσικών πόρων και υλικών έχει αποδειχθεί ότι ελευθερώνει, υποκινεί και προωθεί τη δημιουργικότητα των παιδιών. Στη συναναστροφή τους με το περιβάλλον μπορεί ο Παιδαγωγός να παρατηρήσει και να εντοπίσει διαφορετικές πτυχές στην προσωπικότητα των παιδιών που δεν είχε ανακαλύψει στην τάξη. Η σχέση με τους άλλους & ενεργητική μάθηση Η κοινωνικοποίηση και η συνεργασία έρχονται φυσικά, μέσα από μια πληθώρα δράσεων που ευνοούν τη συλλογική προσπάθεια και την ενεργητική μάθηση. Για το χτίσιμο μιας φωλιάς ή τη δημιουργία ενός καταφύγιου, για παράδειγμα, θα χρειαστεί να συγκεντρώσουν φύλλα και κλαδιά, να μοιραστούν τα υλικά και φυσικά να συνεργαστούν για την περάτωση της δράσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν τα παιδιά περνούν ποιοτικό χρόνο με άλλους παρουσιάζουν μεγαλύτερη εξωστρέφεια. Μέσα από ομαδικές ενέργειες και τη διάδραση με το περιβάλλον μαθαίνουν πώς να εφαρμόζουν τις ιδέες τους πρακτικά, να παίρνουν πρωτοβουλίες, να χειρίζονται προκλήσεις και να επιλύουν προβλήματα. Η έννοια της κοινότητας αποκτά μια βαθύτερη έννοια καθώς τα παιδιά τείνουν να συσπειρώνονται στα δασικά σχολεία και κατά συνέπεια διευκολύνεται η ανάπτυξη κατανόησης και αποδοχής των διαφορετικών οπτικών και ιδεών που προκύπτουν. Όταν το παιδί νιώθει πως η συμβολή του σε ένα περιβάλλον είναι χρήσιμη, τα κίνητρά του για μάθηση πολλαπλασιάζονται. Η μάθηση που προέρχεται από εξωτερικά περιβάλλοντα είναι μια πολύ διαφορετική εμπειρία από αυτήν της τάξης που φαίνεται να προετοιμάζει τα παιδιά για την ίδια τη ζωή και την εφόρου αλληλεπίδρασή τους με τους άλλους. Κινητοποιεί το παιδί να συμμετάσχει, να προάγει σχέσεις, να αποκτήσει οικολογική συνείδηση. Η γνώση που κατακτιέται στη φύση είναι πολύτιμη και ένα ζωντανό παράδειγμα ότι μπορεί να αποκτηθεί παντού. Βιβλιογραφία O'Brien, Liz. (2009). Learning outdoors: The Forest School approach. Education 3–13. 37. 45-60. 10.1080/03004270802291798. Williams-Siegfredsen, J. (2012). Understanding the Danish Forest School Approach: Early Years Education in Practice. New York: Routledge. Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant Co-founder of Avoketa Concept Store

Η Μοντεσσοριανή μέθοδος τυγχάνει αναγνωρισιμότητας τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Ολοένα και περισσότερες οικογένειες διαμορφώνουν το δωμάτιο του παιδιού τους με βάση κάποιες από τις αρχές της Μοντεσσόρι. Είναι σημαντικό να διατηρούμε ένα αισθητικά προσεγμένο περιβάλλον και τα παιχνίδια που επιλέγουμε να είναι κυρίως ξύλινα, εύκολα προσβάσιμα στο παιδί και εκπαιδευτικά. Αυτά όμως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου αν αυτό που πραγματικά επιθυμούμε είναι να ενσωματώσει το παιδί τις αξίες εκείνες και τη νοοτροπία που θα το βοηθήσουν να εξελιχθεί σε έναν ολοκληρωμένο άνθρωπο. Για να εκμεταλλευτείτε όλα τα οφέλη της Μοντεσσοριανής φιλοσοφίας είναι χρήσιμο να εφαρμόζετε στο σπίτι τα κυριότερα στοιχεία που συνθέτουν τη συγκεκριμένη παιδαγωγική προσέγγιση. Το παιδί ως ισότιμο μέλος Είναι εύκολο κάποιες φορές να αντιμετωπίσουμε το παιδί ως ένα εξαρτημένο από τον ενήλικα άτομο, το οποίο πιστεύουμε θα νουθετηθεί με έναν εξουσιαστικό τρόπο. Η αλήθεια είναι πως κάθε παιδί θέλει να νιώθει ισότιμο μέλος μέσα στην οικογένεια. Υποστηρίξτε την ατομικότητα του παιδιού και δώστε του ευκαιρίες να εκφράσει τις απόψεις του. Οργανώστε κάθε τόσο οικογενειακές συζητήσεις και επιτρέπετε στο παιδί σας να συμμετέχει. Για ζητήματα που παρουσιάζονται και το αφορούν θα εκτιμήσει τη δυνατότητα να εκφέρει γνώμη ή να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του. Ταυτόχρονα, βοηθάτε το παιδί να αφουγκραστεί διαφορετικές γνώμες, να καλλιεργήσει την κριτική του σκέψη και ικανότητες ηγεσίας. Να είστε σταθεροί σε αυτά που λέτε Μπορεί να χρειάζεται να βλέπουμε στο πρόσωπο του παιδιού έναν ανεξάρτητο και ικανό άνθρωπο, ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε την ανάγκη του να βρίσκεται σε ένα περιβάλλον σταθερότητας. Ως ενήλικες έχουμε την ευθύνη να δείξουμε στο παιδί ότι υπάρχουν όρια και πως τα λόγια μας έχουν συνέπεια. Μην ξεχνάτε όταν εξηγείτε κανόνες και όρια στο παιδί σας να αναφέρετε τα επιχειρήματά σας και όταν συμφωνείτε κάτι μαζί του να το τηρείτε. Όσο περισσότερο σταθεροί είμαστε σε αυτά που λέμε, τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια θα νιώθει το παιδί μέσα στην οικογένεια. Χάρη και ευγένεια Η Maria Montessori είχε αναφερθεί εκτενώς στη χάρη και την ευγένεια (“grace & courtesy”) και τη σημασία να τις εφαρμόζουμε πρώτα εμείς οι ενήλικες. Φανταστείτε έναν κόσμο που οι άνθρωποι είναι ευγενείς και υπάρχει αλληλοσεβασμός. Είναι αυτός ένας κόσμος μέρος του οποίου θα προτιμούσατε να είναι το δικό σας παιδί; Η χάρη και η ευγένεια μπορούν να διδαχθούν μέσα από τη δική μας συμπεριφορά, καθώς αποτελούμε πρότυπα για τα παιδιά. Ακούστε το παιδί σας για να ξέρει πώς να ακούει και αυτό. Προωθείστε την καλοσύνη και το σεβασμό επιδεικνύοντας τις αρετές αυτές στις συναναστροφές σας με το παιδί και τους άλλους. Βοηθήστε έναν ηλικιωμένο να περάσει το δρόμο, συμμετέχετε σε έναν κοινό σκοπό, χρησιμοποιείται τύπους ευγένειας στις συνομιλίες σας. Παρατηρώντας εσάς το παιδί θα μάθει την αξία της κοινότητας, της συνεργασίας, του αμοιβαίου σεβασμού και της προσφοράς. Μιλήστε για συναισθήματα Όταν δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε τα δικά μας συναισθήματα, η αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Ένα παιδί που δεν έχει κατανοήσει τα συναισθήματά του είναι ένα μπερδεμένο παιδί. Αντίθετα, η ευχέρεια της αντίληψης αυτών οδηγεί στην αυτογνωσία και την απόκτηση ενσυναίσθησης. Μιλήστε στο παιδί για τα συναισθήματα. Τα βιβλία είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να εισάγετε το θέμα. Αναρωτηθείτε μαζί του ποια μπορεί να είναι τα συναισθήματα των ηρώων και πώς τα εκφράζουν. Να είστε ειλικρινείς και για τα δικά σας συναισθήματα. Προτρέψτε το παιδί σας να εκφράζει αυτά που νιώθει αλλά και να βρίσκει τρόπους να διαχειρίζεται τις αντιδράσεις του. Οι βαθιές αναπνοές και λίγος χρόνος με τον εαυτό του μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά. Δεν χρειάζεται να καταπιέζουμε κάποιο συναίσθημα, όλα είναι αποδεκτά. Δουλειές στο σπίτι Ίσως να μην είμαστε τόσο συνηθισμένοι στην ιδέα του παιδιού ως βοηθού σε δουλειές του σπιτιού αλλά είναι στο χέρι μας να διαφοροποιηθούμε. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να τακτοποιεί τα παιχνίδια του όσο είναι ακόμα μικρό. Αν βρίσκετε αντίσταση, σκεφτείτε πώς θα μπορούσε αυτή η ‘αγγαρεία’ να μετατραπεί σε παιχνίδι. Υποστηρίξτε την ιδέα του “less is more” και επιλέξτε να έχετε λιγότερα αντικείμενα στο δωμάτιο, ανανεώνοντάς τα κάθε τόσο. Το συμμάζεμα ενός υπερφορτωμένου χώρου μπορεί να καταβάλει όχι μόνο το παιδί αλλά κι εμάς. Φέρτε το παιδί σας σε επαφή με δραστηριότητες πρακτικού βίου της Μοντεσσοριανής φιλοσοφίας στο σπίτι. Κάθε παιδί που, για παράδειγμα, βοηθά και συμμετέχει στην προετοιμασία του φαγητού ή στο στρώσιμο του τραπεζιού μαθαίνει να είναι υπεύθυνο, να έχει αυτοπειθαρχία και αυτοπεποίθηση. Υποστηρίξτε την ενεργητική μάθηση Μήπως βιάζεστε να δώσετε απαντήσεις στα ερωτήματα των παιδιών υποθέτοντας πως έτσι μεταλαμπαδεύετε τη γνώση σας; Είναι αλήθεια πως σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται να προσφέρουμε χρήσιμες πληροφορίες στο παιδί. Σε άλλες πάλι, είναι πιο ωφέλιμο να κάνετε εσείς τις σωστές ερωτήσεις στο παιδί και να το ενθαρρύνετε να ψάξει για τις απαντήσεις. Η βιωματική μάθηση, δηλαδή η μάθηση που προκύπτει από τις δικές μας εμπειρίες, προωθεί την κριτική και δημιουργική σκέψη και περιορίζει την αναπαραγωγή των ιδεών κάποιου άλλου. Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant Co-founder of Avoketa Concept Store

Η αξιολόγηση και η μάθηση πάνε χέρι - χέρι. Είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ως γονείς τι απόσταση έχει διανύσει το παιδί στο μαθησιακό ταξίδι από το σημείο της εκκίνησής του. Πληροφορίες που αφορούν την πορεία του μαθητή κατά τη μαθησιακή διαδικασία στοχεύουν στο να προσφέρουν καθοδήγηση, να αναδείξουν τα δυνατά σημεία αλλά και τις ανάγκες του παιδιού καθώς και να παρέχουν ιδέες για επιπλέον στήριξη στο σπίτι ώστε να υπάρχει συνέχεια της μάθησης εκτός του περιβάλλοντος της τάξης. Επιπρόσθετα οφέλη αφορούν την προαγωγή κινήτρων μάθησης, την επιβράβευση της ατομικής του ικανότητας και την καλλιέργεια αυτοπεποίθησης για το επόμενο βήμα στο μαθησιακό του ταξίδι. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι μερικές φορές η μάθηση γίνεται εμφανής μόνο όταν πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε. Αυτή η ‘κρυμμένη’ μάθηση που μπορεί να μην εκδηλωθεί εάν δεν δοθεί το κατάλληλο κίνητρο είναι γνωστή ως "λανθάνουσα μάθηση" σύμφωνα με τον Edward Chace Tolman. Συγκεκριμένα, η γνώση γίνεται σαφής μόνο όταν ο μαθητής έχει κίνητρο να την επιδείξει και εκδηλώνεται αργότερα όταν εμφανιστούν οι κατάλληλες συνθήκες. Δεν υπάρχει επιτυχία ή αποτυχία στην αξιολόγηση αυτού του επιπέδου γλωσσομάθειας, κάθε παιδί παίρνει μια πιστοποίηση που αναγνωρίζει τι έχει επιτευχθεί. Στόχος είναι να μην αποθαρρυνθεί αλλά να νιώσει υπερήφανο που μπόρεσε να κατανοήσει και να συνδιαλεχθεί σε μια γλώσσα διαφορετική από τη μητρική του. Οι άνθρωποι είναι μοναδικοί, μαθαίνουν με διαφορετικό τρόπο, έχουν διαφορετικές δυνατότητες και αδυναμίες. Το παιδί σας είναι πιθανώς πιο δυνατό σε ορισμένες δεξιότητες από ότι σε κάποιες άλλες, αυτό είναι φυσιολογικό. Έχοντας ένα καλό αποτέλεσμα σε μια εξέταση μπορεί να είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό, η σκληρή δουλειά έχει αποδώσει. Ακολουθούν ενδεικτικά κάποιες εξετάσεις γλωσσομάθειας για παιδιά 7 έως 12 ετών: Ο μαθητής παραλαμβάνει ένα πιστοποιητικό το οποίο δείχνει πόσες ασπίδες (Cambridge), δελφίνια (HAU) έχει λάβει από το μέγιστο πέντε ή πόσες αλεπούδες / κουκουβάγιες (LanguageCert) από το μέγιστο τέσσερα. Τα τεστ γλωσσομάθειας και τα αποτελέσματά τους έχουν ακόμα σκοπό να αυξήσουν την επικοινωνία του καθηγητή με τους γονείς σχετικά με την πρόοδο του παιδιού τους. Πηγές Cambridge English Assessment https://www.cambridgeenglish.org/gr Ελληνοαμερικανική Ένωση https://www.hau.gr/ https://www.languagecert.org/en/gr Edward C. Tolman, Theory of latent learning Χρύσα Ντίνα English Language Teacher Certified in Practical Methodology 20 years of teaching experience

Πόσο εύκολα καταφέρνει το παιδί σας να συγκεντρωθεί για ένα εποικοδομητικό διάστημα όταν παίζει στο σπίτι; Μήπως η προσοχή του είναι βραχυπρόθεσμη; Έχετε αναρωτηθεί τι είναι αυτό που μπορεί να επηρεάζει τη συγκέντρωση των μικρών παιδιών και να χάνουν εύκολα το ενδιαφέρον τους; Υπάρχουν τρόποι να βοηθήσετε τα παιδιά να αποκομίσουν τα οφέλη της καθολικής συμμετοχής τους σε ότι καταπιάνονται. Η διατήρηση της συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού είναι σημαντική καθώς τότε λαμβάνουν χώρο στον εγκέφαλο του παιδιού οι νοητικές εκείνες λειτουργίες που οδηγούν στην οικοδόμηση της γνώσης. Δώστε χρόνο στο παιδί σας για εξερεύνηση Τα μικρά παιδιά έχουν την ικανότητα να απορροφώνται εύκολα από κάτι που τους παρακινεί το ενδιαφέρον. Διαθέτουν μια έμφυτη περιέργεια για οτιδήποτε συμβαίνει γύρω τους και ένας τρόπος για να αντιληφθούν την πραγματικότητα είναι μέσω της παρατήρησης. Δεν έχουν την ίδια αίσθηση του χρόνου με εμάς τους ενήλικες οπότε και μπορούν να εξετάζουν το αντικείμενο της προσοχής τους για όσο διάστημα χρειαστεί μέχρι να το κατανοήσουν. Επιτρέψτε στο παιδί σας το χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρώσει οποιαδήποτε νοητική επεξεργασία συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης. Η Maria Montessori είχε αναφέρει πως όταν πάει βόλτα ένα παιδί συνηθίζει να σταματάει αρκετές φορές για να παρατηρήσει ή να θαυμάσει κάτι. Συνήθως όμως η βιασύνη του ενήλικα και η ανυπομονησία του τείνουν να διακόπτουν την προσοχή του και την ανάγκη του για εξερεύνηση. Με τους ρυθμούς που κυλά η μέρα, σε μια σύγχρονη κοινωνία που μοιάζει να κινείται και να αλλάζει με φρενήρη ταχύτητα, και τις διαρκείς απαιτήσεις που προκύπτουν από την ίδια τη ζωή, είναι κατανοητό αν δυσκολεύεστε να περιμένετε καρτερικά το παιδί σας σε κάθε του στάση. Αυτό που μπορείτε να κάνετε όμως κάθε φορά που το επιτρέπει το πρόγραμμά σας, είναι να πηγαίνετε βόλτα ακολουθώντας εσείς το παιδί. Αφήστε το να σας οδηγήσει εκείνο, με το δικό του ρυθμό, στα δικά του μονοπάτια, σταματώντας όσες φορές χρειαστεί. Παρατηρώντας μαζί του ότι βλέπει, το πιο πιθανό είναι να ανακαλύψετε τελικά κι εσείς κάτι καινούριο ή απλά να απολαύσετε τη στιγμή. Τα μικρά παιδιά έχουν το πλεονέκτημα να ζουν στο εδώ και τώρα και είστε τυχεροί που μπορούν να σας το μεταφέρουν. Αποσυμφορήστε το δωμάτιο του παιδιού σας Η πληθώρα παιχνιδιών στο δωμάτιο μπορεί εύκολα να αποδιοργανώσει το μυαλό ενός παιδιού. Ένας χώρος όπου όλες οι επιφάνειες καλύπτονται από κάθε λογής παιχνίδια προκαλεί υπερδιέγερση και δύναται να του αποσπάσει την προσοχή. Κατά συνέπεια, το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα μιας και τα ερεθίσματα γύρω του είναι πολλά. Αν λοιπόν παρατηρείτε ότι το παιδί σας γίνεται ανήσυχο, υπερδραστήριο και η διάρκεια προσοχής του είναι μειωμένη, δοκιμάστε να αποσυμφορήσετε το δωμάτιο του αλλά και όσους χώρους στο σπίτι φιλοξενούν παιχνίδια. Προτιμήστε να κρατήσετε εκείνα με τα οποία έχετε παρατηρήσει ότι παίζει περισσότερο το συγκεκριμένο διάστημα και αποθηκεύστε τα υπόλοιπα. Όταν το παιδί αναζητήσει ένα παιχνίδι ή δε βρίσκει πια ενδιαφέρον σε αυτό που είναι ήδη διαθέσιμο, είναι μια καλή στιγμή να του προσφέρετε μια εναλλακτική. Δοκιμάστε να αλλάζετε κάθε τόσο τα παιχνίδια στο χώρο σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του. Με αυτόν τον τρόπο βοηθάτε τη νοητική δραστηριότητα του παιδιού σας και τη συγκέντρωσή του. Προσφέρετε κατάλληλα ερεθίσματα προς εξερεύνηση Όσο κι αν η εποχή συνιστά την εξοικείωση των παιδιών με τα τεχνολογικά μέσα, η έκθεσή τους σε αυτά χρειάζεται να γίνεται με μέτρο. Τα ερεθίσματα που δέχεται ένα παιδί μέσα από την οθόνη, και οι γρήγορα εναλασσόμενες εικόνες, επιταχύνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και τις κινήσεις των ματιών του οδηγώντας σε υπερδιέγερση. Έρευνες αναφέρουν ότι τα παιδιά 1 έως 3 ετών που περνάνε χρόνο μπροστά στην οθόνη έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν αδυναμία προσήλωσης μέχρι τα 7 τους χρόνια (Sigman, 2012). Όταν λοιπόν το ζητούμενο είναι να αποκομίσουν τα κέρδη της συγκέντρωσης, αυτό επιτυγχάνεται δυσκολότερα όσο αφιερώνουν χρόνο σε μέσα που περιορίζουν τη φαντασία τους. Αντίθετα, τα ρεαλιστικά υλικά και τα υλικά ανοιχτού τύπου (open-ended) προσφέρουν δυνατότητες για διεύρυνση του μυαλού, ενεργοποιούν τη σκέψη και προωθούν τη μάθηση. Υλικά ανοιχτού τύπου είναι εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλαπλούς τρόπους, αυτόνομα και χωρίς καθοδήγηση. Μέσα από την επεξεργασία τους το παιδί βάζει σε εφαρμογή τις ιδέες του και εκφράζει τη δημιουργικότητά του. Η διερεύνηση των υλικών αυτών απαιτεί βαθιά συγκέντρωση οπότε και συστήνεται η χρήση τους. Κάνετε με το παιδί σας ασκήσεις χαλάρωσης / διαλογισμού Είτε προτιμάμε να την ονομάζουμε διαλογισμό είτε αναπνοές, τα οφέλη της χαλάρωσης είναι αδιαπραγμάτευτα. Με τόσους περισπασμούς γύρω μας, οι ασκήσεις χαλάρωσης μας επιτρέπουν να εναρμονιστούμε με το περιβάλλον και να βρούμε συναισθηματική ισορροπία. Μας δίνουν τη δυνατότητα να συντονίσουμε τον εγκέφαλο σε συγκεκριμένες συχνότητες κερδίζοντας τη συγκέντρωση του νου. Από την ηλικία των 2 - 2.5 ετών το παιδί αντιλαμβάνεται καλύτερα το σώμα του και είναι μια καλή στιγμή να ξεκινήσει τις συνειδητές αναπνοές. Μπορείτε να του δείξετε πώς να πάρει μια βαθιά αναπνοή και ένας τρόπος είναι να φανταστεί ότι κρατά ένα λουλούδι στο χέρι του και το μυρίζει αργά. Η γιόγκα είναι ένας ακόμη τρόπος να συγκροτήσουν τη σκέψη τους και να αποκτήσουν επίγνωση αυτού που επιλέγουν να κάνουν. Συνδυάστε την με τις αναπνοές για να μεγιστοποιήσετε τα οφέλη. Τα βρέφη από την άλλη επωφελούνται από ένα αρμονικό περιβάλλον γύρω τους. Προσπαθήστε να απομονώνεται τους θορύβους και μιλάτε στο μωρό σας με απαλή φωνή. Προτιμήστε να ακούγονται ήχοι της φύσης καθώς βοηθούν το ενεργειακό πεδίο του παιδιού, προσφέρουν ασφάλεια και το προσαρμόζουν σταδιακά και ομαλά στο νέο του περιβάλλον. Η συγκέντρωση είναι μια ικανότητα που χρειάζεται εξάσκηση και ένα καλά διαμορφωμένο περιβάλλον. Ακολουθώντας τα παραπάνω απλά βήματα μπορούμε να βοηθήσουμε πραγματικά τα παιδιά στη διατήρηση της προσήλωσης σε μια δραστηριότητα για παρατεταμένο διάστημα. Τους καρπούς της προσπάθειας αυτής θα απολαμβάνουν δια βίου, καθώς τα οφέλη της συγκέντρωσης θα έχουν εφαρμογή σε πολλούς τομείς της ζωής τους. Βιβλιογραφία Sigman, A. (2012). Time for a View on Screen Time. Archives of Disease in Childhood, 97(11), 935–942. https://doi.org/10.1136/archdischild-2012-302196. Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant

Αφήνετε καθημερινά το παιδί σας στα χέρια του προσωπικού ενός σχολείου. Εμπιστεύεστε εύκολα τον εκάστοτε παιδαγωγό ή πιάνετε τον εαυτό σας να ανησυχεί αρκετά; Ποιες είναι οι ποιότητες εκείνες που τον κάνουν έμπιστο σε εσάς; Τι ιδιότητες ή ικανότητες πρέπει να κατέχει που θα σας έκαναν να νιώθετε ασφαλής; Ας δούμε 6 + 1 αρετές που χρειάζεται να διαθέτει ένας καλός παιδαγωγός. - Έχει υπομονή Η υπομονή είναι ένα κλασικό χαρακτηριστικό, που δεν μπορεί όμως να λείπει από τη λίστα. Είναι πολλές οι περιστάσεις κατά τις οποίες ένας παιδαγωγός χρειάζεται να επιδεικνύει υπομονή. Σίγουρα θα του χρησιμεύσει την ευαίσθητη περίοδο της προσαρμογής των παιδιών στο σχολείο, θα του χρησιμεύσει για να διαχειριστεί πολλές διαφορετικές προσωπικότητες την ίδια στιγμή, να διαχειριστεί τα διαφορετικά θέλω ή τα tantrums των παιδιών, τις συγκρούσεις, και πάει λέγοντας. Δίχως αυτή πολύ σύντομα θα βρεθεί σε ένα τέλμα, η ενέργεια του θα έχει στερέψει και πιθανότατα θα εξωτερικευτεί ως εκνευρισμός που δεν θα τον βοηθήσει να διατηρήσει την ηρεμία και την παραγωγικότητα της ομάδας του. - Ικανότητα διαχείρισης συγκρούσεων Οι εντάσεις δε λείπουν από μια σχολική τάξη κι έτσι ο παιδαγωγός πολλές φορές χρειάζεται να παρέμβει εκεί που είναι ανάγκη. Πρέπει όμως να μπορεί και να αντιληφθεί αν και πότε είναι καλύτερο να παρέμβει για να εξισορροπήσει μια κατάσταση. Γιατί μερικές φορές η λύση έρχεται από τα ίδια τα παιδιά και καλό είναι να τους δίνουμε τη δυνατότητα να διαπραγματευτούν τα ίδια ώστε να αναπτύξουν κιόλας την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Αν τελικά χρειαστεί να διαχειριστεί μια σύγκρουση, είναι σημαντικό να είναι δίκαιος και να υπολογίσει τα συναισθήματα όλων όσων έχουν πάρει μέρος σε αυτή. - Είναι δίκαιος/η Εκτός του ότι βοηθά στη διαχείριση συγκρούσεων να είναι ο παιδαγωγός δίκαιος, βοηθά και τη σχέση του με τα παιδιά. Είναι προς όφελος του να δείχνει αμερόληπτος για να μπορέσει εντέλει να τον εμπιστευτεί το παιδί. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται πολύ καλά πότε κάποιος τους αφαιρεί το δίκαιο και αν υπάρχουν πληγωμένα αισθήματα και ανικανοποίηση, πιθανό να επέλθει μια ανισορροπία στην τάξη. Αν δε βλέπουν να ακολουθείται ένα συγκεκριμένο και σταθερό μοτίβο από τον παιδαγωγό στον τρόπο αντιμετώπισης των ίδιων και των καταστάσεων, σιγά σιγά μπορεί να χάσουν την αίσθηση του τι είναι δίκαιο και να αρχίσουν τα δοκιμάζουν τα όρια. - Έχει ενσυναίσθηση Βασικό χαρακτηριστικό όποιου εργάζεται με παιδιά. Το να μπαίνεις στη θέση του άλλου, να συναισθάνεσαι το πρόβλημά του, να το αναγνωρίζεις και τον βοηθάς στην επίλυσή του, δίνει έναν ακόμη λόγο στο παιδί να σε εμπιστευτεί και να σου ανοιχτεί. Ακόμα κι όταν ένα παιδί εκδηλώνει μια συμπεριφορά που δεν την περιμένουμε, χρειάζεται να την αναγνωρίσουμε και να το βοηθήσουμε να αναπτύξει τη συναισθηματική νοημοσύνη του. Δεν κρίνουμε το παιδί και τη συμπεριφορά του αλλά δίνουμε αξία στο πώς νιώθει εκείνη τη στιγμή. - Είναι συνοδοιπόρος Έχουμε συνηθίσει σε παραδοσιακά σχολεία τον παιδαγωγό να είναι μια επιβλητική φιγούρα, κάποιος που γνωρίζει τα πάντα και αποφασίζει τι και πότε θα το μάθουν τα παιδιά. Ένας σύγχρονος καλός παιδαγωγός όμως στην πραγματικότητα αφουγκράζεται τα ενδιαφέροντα των παιδιών και τα εμπλέκει στη μαθησιακή διαδικασία. Θα επιτρέψει ένα μαθησιακό γεγονός που προκύπτει από τα ίδια τα παιδιά να οδηγήσει σε κάτι άλλο από αυτό που μπορεί να είχε αρχικά στο μυαλό του. Κάνει λάθη και μαθαίνει μαζί με τα παιδιά. Είναι συνοδοιπόρος τους στη μαθησιακή εμπειρία αναπτύσσοντας μια ισότιμη σχέση. - Είναι καλός ακροατής Είτε πρόκειται για τις ανάγκες των παιδιών είτε για μια φανταστική ιστορία που επινόησαν την προηγούμενη μέρα, ο παιδαγωγός πρέπει να δείχνει και να είναι πρόθυμος να ακούσει τα πάντα δίχως επικριτική διάθεση. Ότι και να πει ένα παιδί περιμένει να έχει την προσοχή του παιδαγωγού ο οποίος θα συμμεριστεί τη χαρά ή τη στεναχώρια του. Έχουν αξία αυτά που έχουν να μας πουν και το κυριότερο; θέλουν να τα μοιραστούν μαζί μας. Πώς να μη δείξουμε λοιπόν το ενδιαφέρον μας; - Έχει φαντασία/Είναι δημιουργικός Η φαντασία είναι χρήσιμη σε έναν παιδαγωγό καθώς μπορεί να τη χρησιμοποιήσει για να προετοιμάσει κατάλληλα το περιβάλλον της τάξης, να σκεφτεί δημιουργικά ως προς τις δραστηριότητες που θα προσφέρει ή να διαχειριστεί απρόβλεπτες καταστάσεις. Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Paul Torrance, η δημιουργικότητα συνάδει με την ευρηματικότητα στο τρόπο που ο παιδαγωγός αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προκύπτουν μέσα σε μια τάξη και στις λύσεις που βρίσκει. Ο ίδιος, σε άρθρο του, την ορίζει ως τη διαδικασία ανάπτυξης αυθεντικών ιδεών ή υποθέσεων και την ικανότητά του να τις τεστάρει, να τις μεταβάλλει και να τις επικοινωνεί. Αυτό που εξηγεί με άλλα λόγια είναι πόσο πολυδιάστατη είναι η δημιουργικότητα γιατί μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα ευρύ πλαίσιο καταστάσεων. Αυτές λοιπόν είναι κάποιες από τις ποιότητες που είναι σημαντικό να κατέχει ένας παιδαγωγός από το πρίσμα μιας παιδαγωγού. Ποιες είναι οι αρετές εκείνες που βρίσκετε εσείς σημαντικές σε αυτόν που διαπαιδαγωγεί το παιδί σας; Βιβλιογραφία https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED078435.pdf Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant

Σίγουρα κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Έτσι και η αντίδρασή του θα είναι διαφορετική σε συγκεκριμένα πλαίσια, όπως την πρώτη μέρα στο σχολείο χωρίς εσάς. Υπάρχουν παιδιά που είναι κατενθουσιασμένα που βρίσκονται στο σχολείο και πολλές φορές μέχρι που ξεχνάνε να χαιρετήσουν τους γονείς τους! Τα αφήνεις και φεύγεις ήσυχη/ήσυχος! Από την άλλη, είναι και παιδιά που δεν ανταποκρίνονται με την ίδια ανέμελη διάθεση στις αλλαγές. Μπορεί να κλάψουν, να φοβηθούν, να προσκολληθούν περισσότερο σε εσάς. Μπορεί να έχει περάσει καιρός κι όμως να εξακολουθούν να δυσκολεύονται να αποχωριστούν τα πιο γνώριμα σε αυτά πρόσωπα, εσάς. Τι μπορείτε να κάνετε: - Να νιώθετε και να εκπέμπετε σιγουριά, αυτοπεποίθηση και χαρά για το νέο ξεκίνημα Πολλές φορές τα παιδιά διαισθάνονται την αγωνία σας ακόμα κι αν δεν την εκφράζετε λεκτικά στα ίδια. Αν ο φόβος του γονέα περάσει στο παιδί, είναι πιθανό να θεωρήσει και το ίδιο ότι υπάρχει λόγος να φοβάται. Ότι το αφήνουμε κάπου που δε θα περάσει καλά ή θα κινδυνέψει. Σε λιγότερο συχνές περιπτώσεις, συμβαίνει παρόλα αυτά, είναι ο γονιός που αρνείται να αποχωριστεί το παιδί, νιώθοντας πως το εγκαταλείπει, και προβάλλει την εικόνα αυτή πάνω του. Με αποτέλεσμα να αντιδρά τελικά και το παιδί φρενάροντας έτσι την προσαρμογή του. Υπάρχει έρευνα η οποία έχει δημοσιευτεί στο psychoneuroendocrinology online περιοδικό που συνδέει το προγεννητικό άγχος της μητέρας με τη δυσφορία που νιώθει το παιδί τις πρώτες μέρες του σχολείου (Gutteling et all, 2005). Σκεφτείτε λοιπόν, αν το προγεννητικό ακόμη στρες ευθύνεται για τη δυσκολία προσαρμογής του παιδιού στο σχολείο, πόσο μπορεί να συντελεί στο ίδιο αποτέλεσμα το άγχος του γονέα την περίοδο που συμβαίνει η προσαρμογή. Οπότε προσπαθήστε, όσο γίνεται, να είστε σίγουροι, με αυτοπεποίθηση και χαρούμενοι για το νέο αυτό ταξίδι του παιδιού σας. (Πιο κάτω θα βρείτε το link με το άρθρο) - Να δείχνετε τα παραπάνω και στο σπίτι μετά το σχολείο Δεν αρκεί να προσποιούμαστε ή να δείχνουμε ήρεμοι και με αυτοπεποίθηση ότι όλα θα πάνε καλά μόνο όταν αφήνουμε το παιδί στην πόρτα του σχολείου. Σίγουρα θέλει να το πιστεύουμε και να το εκπέμπουμε κάθε ώρα της ημέρας. Αν είναι στο σχολείο να προσπαθείτε να δείχνετε ότι έχετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας και στο σπίτι το βράδυ να σας κατακλύζουν οι ανασφάλειες, ούτε αυτό θα βοηθήσει όσο θα ελπίζατε. Είναι σημαντικό να διατηρούμε με συνέπεια μια συγκεκριμένη στάση. Αυτή που θα διαβεβαιώνει ότι το παιδί δεν εγκαταλείπεται αλλά και ότι είναι απόλυτα ικανό να δεχτεί την αλλαγή. Η εικόνα που έχουμε εμείς οι ίδιοι για τα παιδιά είναι αυτή που θα βλέπουν και αυτά για τον εαυτό τους. Άρα επιλέγουμε να βλέπουμε ότι θα δυσκολευτούν ή ότι μπορούν να προσαρμοστούν; - Να ενημερώνεστε πλήρως από τη δασκάλα/τις δασκάλες για την ημέρα του παιδιού Φυσικά και είναι εύλογο να έχετε κάποια ανησυχία για το πώς περνάει το παιδί σας στο σχολείο, για το εάν κλαίει ή πόση ώρα κλαίει (ρολόι που γυρίζουν οι δείκτες!). Για αυτό χρειάζεται να ενημερώνεστε από τις δασκάλες για την καθημερινότητά του κατά την παραμονή του στο σχολείο. Η συνεργασία μεταξύ παιδαγωγού και γονέα είναι απαραίτητη ειδικά σε αυτήν την τόσο ευαίσθητη περίοδο για εσάς και το παιδί σας, για να νιώθετε και να εκπέμπετε ασφάλεια και εμπιστοσύνη. - Να εμπιστευτείτε το σχολείο που έχετε επιλέξει Από την στιγμή που έχετε κάνει την έρευνά σας και έχετε καταλήξει στο σχολείο που θα υποδεχτεί το παιδί σας, εμπιστευτείτε την επιλογή σας και τους ανθρώπους που το πλαισιώνουν. Σίγουρα υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα, όμως στην πλειοψηφία τους οι παιδαγωγοί εκεί έξω είναι καταρτισμένοι, με εμπειρία και γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν δύσκολες περιπτώσεις προσαρμογής. Δώστε τον απαραίτητο χρόνο στο παιδί σας αλλά και στους παιδαγωγούς να βρουν τους κώδικες επικοινωνίας μεταξύ τους και δε θα αργήσει η ώρα που θα αφήνετε το παιδί σας και θα ξεχνάει να σας χαιρετήσει! Αν βλέπετε το παιδί σας να δυσφορεί κατά τον αποχωρισμό, να ξέρετε ότι σε αρκετές περιπτώσεις δεν το εννοεί. Δεν είναι λίγες οι φορές που ένα παιδί θα κάνει πως κλαίει, θα εναντιωθεί στο να σας αφήσει αλλά μόλις χάσει την οπτική επαφή μαζί σας, ή μπορεί να πάρει και 1-2 λεπτά, μεταμορφώνεται! Αν λοιπόν το παιδί σας δυσκολεύεται στον αποχωρισμό, είτε αντικατοπτρίζοντας το δικό σας φόβο είτε ακόμα κι αν εσείς είστε πραγματικά κουλ, είναι σίγουρα μια φάση που θα περάσει. Το πότε δε μπορούμε να το πούμε μιας και εξαρτάται καθαρά από το ίδιο το παιδί. Όλα όμως, αν είναι στα σωστά χέρια, προσαρμόζονται τελικά και περνάνε καλά. Εξοπλιστείτε με υπομονή και πίστη ότι και το δικό σας παιδί αργά ή γρήγορα θα εγκλιματιστεί στο νέο του σχολικό περιβάλλον. Βιβλιογραφία https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/43406009/Prenatal_stress_and_childrens_reaction_20160305-5853-1m7qq3k-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1632951424&Signature=Mv90s1kFbsrOKR9bFZAv9D6Dox53CQf5SHP5rfdl9PlEGAD3j4FlgxhMv8aF42Qhc1IEIGQLc0PqJCudmTVLtjyGH2tZnBtQ9QSxiRFIqV7ORx5UsbrxjN18~EPS6dMMTQ5dX2Oi6zFjV~9zWxLVH0bXjkAkz7Btdi~5exvuRf9WEqLKkvfAxsam46KjGYYbsUTIoyxysJxnJr7-RLIg-I05qmyQ7SRwDZVOCvThFBtvs9DRtPM-ykkf71MuNC2XdU5tBULRCnTcoTBVWcskxFkzZ0yTQ0eMd6D33CZWtF-C1ZcUyLqhPcRxFD6eLJ3TO7xNR-rgBGFSwkFCw-2dfA__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant

Τι είναι τα Σχήματα Έχετε αναρωτηθεί γιατί τα παιδιά όταν είναι μικρά επιμένουν να παίζουν με συγκεκριμένα αντικείμενα ή να κάνουν ξανά και ξανά την ίδια κίνηση; Έχετε αναρωτηθεί γιατί τα μωρά πετάνε το παιχνίδι τους ή γιατί ένα μεγαλύτερο παιδί βάζει στη σειρά αυτοκινητάκια ή ένα άλλο στοιβάζει αντικείμενα; Τα παιδιά από τη στιγμή που γεννιούνται εκδηλώνουν την τάση να επαναλαμβάνουν συγκεκριμένες πράξεις, λέξεις, κινήσεις. Έχουν μια έμφυτη περιέργεια να γνωρίσουν τον κόσμο. Αυτή η περιέργεια εκδηλώνεται μέσα από τα ‘σχήματα’ ή “schemas”, για τα οποία μίλησε πρώτος ο Piaget. Ο Piaget αναφέρθηκε στα ‘Σχήματα’ τα οποία περιγράφονται ως επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς ή αλλιώς “νοητικοί χάρτες / νοητικές δομές” και παρατηρούνται στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Πρόκειται για “τη λογική και επαναλαμβανόμενη ακολουθία πράξεων”, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, και τόνισε πως μέσα από αυτά ο άνθρωπος μαθαίνει τη χρήση των αντικειμένων και κατά συνέπεια τον κόσμο. Το παιδί δεν είναι απαραίτητο να εξερευνά διαρκώς ένα συγκεκριμένο σχήμα ή να εκδηλώσει ενδιαφέρον για όλα τα σχήματα. Πιθανότατα όμως θα παρουσιαστεί η τάση για κάποιο ή κάποια από αυτά τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Για να γίνει πιο εύκολη η κατανόηση των σχημάτων είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στην παιδοκεντρική προσέγγιση / ενεργητική μάθηση. Μέσω της ελεύθερης αναζήτησης το παιδί καταφέρνει να ενσωματώσει την υπάρχουσα γνώση σε νέες καταστάσεις ανακαλύπτοντας μόνο του πώς δουλεύει ο κόσμος γύρω του. Παίζω σημαίνει μαθαίνω Τα παιδιά χρησιμοποιούν τα σχήματα όταν παίζουν για να κατανοήσουν και να εκφράσουν τις ιδέες τους. Όσο πιο περίπλοκα σχήματα κατακτά το παιδί τόσο περισσότερο προχωρά γνωστικά, μπορεί να αντιληφθεί τις καταστάσεις γύρω του και να ανταποκριθεί κατάλληλα. Μέσα από την επανάληψη τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν σε κάποιες νοερές ερωτήσεις. Τι είναι αυτό το αντικείμενο και τι μπορεί να μου μάθει; Με εξυπηρετεί και αν ναι, πώς μπορώ να το χρησιμοποιήσω; Συνεπώς, με τα σχήματα που εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού το παιδί ‘μαθαίνει-πώς’ (“learn-how”) και οικοδομεί τη γνώση. Το περιβάλλον, η αισθητηριακή αναζήτηση και η συναναστροφή του με άλλους βοηθούν στη μεθοδική συλλογή πληροφοριών που χρειάζεται για να κατανοήσει ποικίλες ιδέες. Με την επαναλαμβανόμενη χρήση των σχημάτων από τα παιδιά διευρύνεται η αντίληψη, η ικανότητα διαχείρισης και επίλυσης προβλημάτων, και η μάθηση. Η αναγνώριση αυτών των μοτίβων θεωρείται σημαντική καθώς έτσι γονείς και εκπαιδευτικοί μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά δραστηριότητες και υλικά που προωθούν τη μάθηση. Η ανάπτυξη της σχηματικής σκέψης στο παιδί έως 5 χρονών περνά από 4 στάδια: Αισθητηριακή αναζήτηση Συμβολικές αναπαραστάσεις Αναζήτηση αιτίας-αποτελέσματος Αφηρημένη σκέψη Ο Piaget ανέφερε επίσης πως η αναζήτηση πληροφοριών μέσω των σχημάτων συνεχίζεται μέχρι και την ενηλικίωση καθώς όλοι μας χρησιμοποιούμε τις εμπειρίες μας και το περιβάλλον για να «χτίσουμε» (to scaffold) πάνω στις υπάρχουσες νοητικές δομές. Σχήματα που παρατηρούνται συχνότερα στο παιχνίδι των παιδιών είναι τα εξής: Trajectory (Τροχιά): Ρίψη αντικειμένων ή ενδιαφέρον για άλματα Συνήθως επιλέγουν να παίξουν με αεροπλάνα, μπάλες, αυτοκίνητα που συγκρούονται, πετάνε αντικείμενα, φαγητό, πηδάνε από υψώματα, ρίχνουν πύργους που έχουν φτιάξει, παρατηρούν το τρεχούμενο νερό. *Με αυτό το σχήμα το παιδί εξερευνά την τροχιά της κίνησης των αντικειμένων και τη δυναμική της σχέσης αιτίας-αποτελέσματος. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι τα sensory bottles, sensory tables με νερό ή άμμο, το παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο, η ολίσθηση αντικειμένων από επιφάνειες σε επίκληση ή μέσα από χάρτινους κυλινδρικούς σωλήνες, η τροχαλία, οι χαρταετοί, το messy play. Rotation (Περιστροφή): Περιστροφική κίνηση αντικειμένων Το πιο σύνηθες είναι το παιχνίδι με σβούρες ή η περιστροφή γύρω από τον εαυτό. *Με αυτό το σχήμα το παιδί εξερευνά την κυκλική κίνηση των αντικειμένων. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι ο πειραματισμός με ρόδες, lazy susan, φέτες κορμού, κλειδαριές, βίδες/κατσαβίδι, με spin art στο στραγγιστήρι σαλάτας, με κορδέλες ρυθμικής γυμναστικής, η εικαστική αναπαράσταση κυκλικών μοτίβων ή με υλικά ανοιχτού τύπου (loose parts). Enveloping (Κάλυψη) / Enclosing (Περικλείω): Κρύψιμο αντικειμένων κάτω από ή μέσα σε άλλα αντικείμενα ή επιφάνειες, περιτύλιξη / Τοποθέτηση αντικειμένων εντός πλαισίων Συνήθως επιλέγουν να κρύβονται ή να κρύβουν αντικείμενα, τα τοποθετούν μέσα σε τσάντες, τυλίγουν ή σκεπάζουν αντικείμενα, παίρνουν παιχνίδια στο κρεβάτι, χρησιμοποιούν τα παιχνίδια μέσα σε χώρο που έχουν οριοθετήσει, θάβουν αντικείμενα στην άμμο. *Με αυτό το σχήμα το παιδί εξερευνά την ιδέα της απουσίας αλλά και των ορίων. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι το παιχνίδι με χαρτόκουτα, δοχεία με πώμα, διαφόρων σχημάτων φακέλους, υφάσματα, χαρτί περιτυλίγματος. Επίσης, με κύβους ή αντίστοιχα αντικείμενα μπορούν να φτιάξουν περίφραξη. Transporting (Μεταφορά): Μετακίνηση αντικειμένων από ένα σημείο σε άλλο Συνήθως επιλέγουν να φέρνουν αντικείμενα σε ενήλικες, μεταφέρουν νερό μεταξύ δοχείων, τοποθετούν αντικείμενα σε καλάθια ή τσάντες και τα μεταφέρουν. *Με αυτό το σχήμα το παιδί αναπτύσσει αυτοπεποίθηση και ανεξαρτητοποιείται. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι να βοηθήσει σε δουλειές του σπιτιού, στο σούπερ μάρκετ, στο άπλωμα ρούχων, να χρησιμοποιήσει φιάλη νερού με αντλία, να ασχοληθεί με το συμβολικό παιχνίδι. Connecting (Σύνδεση): Ένωση/Επικόλληση αντικειμένων Συνήθως επιλέγουν να ενώνουν ράγες τρένου, να παίζουν με αυτοκόλλητα, lego, κύβους, ανοιγοκλείνουν καπάκια από μαρκαδόρους ή διάφορες συσκευασίες, φτιάχνουν παζλ, χτίζουν. *Με αυτό το σχήμα το παιδί εξερευνά το πώς τα πράγματα συνδέονται μεταξύ τους. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι ο πειραματισμός με κόλλα, διαφόρων ειδών ταινίες, velcro, σκοινί, σύρμα, φερμουάρ, το ράψιμο, την κατασκευή κοσμημάτων. Positioning (Θέση): Τοποθέτηση αντικειμένων σε σειρά ή σε ομάδες Το πιο σύνηθες είναι η τοποθέτηση αντικειμένων σε σειρά (όπως αυτοκίνητα, ζώα, κ.α.) και η ομαδοποίηση αυτών. *Με αυτό το σχήμα το παιδί έρχεται σε επαφή με απλές μαθηματικές έννοιες. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι η χρήση των υλικών ανοιχτού τύπου και φυσικών υλικών (όπως φύλλα, πέτρες) για ομαδοποίηση, κατηγοριοποίηση, συσχέτιση, δημιουργία μοτίβων. Επίσης, τα παιχνίδια στοίβαξης ή αντικείμενα προς στοίβαξη (πέτρες, φέτες κορμού, κ.α.) Orientation (Προσανατολισμός): Τοποθέτηση αντικειμένων ή του σώματος σε διαφορετικές θέσεις ή σημεία Το πιο σύνηθες είναι να στέκεται με το κεφάλι κάτω και να βλέπει τα πράγματα ανάποδα ή να περιστρέφει τα αντικείμενα κοιτώντας τα από διαφορετικές πλευρές. * Με αυτό το σχήμα το παιδί επεξεργάζεται πληροφορίες για τις διαφορετικές οπτικές. Επέκταση των παραπάνω στις αναζητήσεις του παιδιού είναι το ανέβασμα σε διαφορετικά ύψη, σε σκάλες, δέντρα, ο πειραματισμός με αντικείμενα που έχουν διαφορετικές πλευρές και σχήμα, με καθρέπτες, μεγεθυντικούς φακούς, κιάλια, pendulum (εκκρεμές). Το σχήμα αυτό συνδέεται με το Positioning σχήμα και συνήθως παρατηρούνται και τα δυο ταυτόχρονα στις αναζητήσεις του παιδιού. Οιι δυνατότητες είναι αμέτρητες, όπως και τα υλικά είναι απεριόριστα, αρκεί να υπάρχει φαντασία από γονείς και εκπαιδευτικούς και να υποστηρίζουν το σχηματικό παιχνίδι των παιδιών. Η παρατήρηση του παιχνιδιού για την αναζήτηση των ενδιαφερόντων του παιδιού και ο αναλογισμός πάνω σε αυτά θα βοηθήσουν τον καθένα να εναρμονιστεί με τις ανάγκες των τόσο ικανών μας φίλων. “Schemas of action (are) co-ordinated systems of movement and perceptions, which constitute any elementary behaviour capable of being repeated and applied to new situations, e.g. grasping, moving, shaking an object.” - Jean Piaget Βιβλιογραφία Γιαννούλη, Β. (n.d.). Εκπαιδευτική Ψυχολογία. Ενότητα 2: Θεωρίες ανθρώπινης ανάπτυξης. Ανοιχτά μαθήματα Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Retrieved from http://opencourses.uom.gr/assets/site/public/1199/850-Ekpaideutikh-Psychologia-02-Giannouli.pdf Louis, S., et all. (2013). Understanding Schemas in Young Children Again! Again! 2nd ed. Bloomsbury Publishing, London. Meade, A. & Cubey, P. (2008). Thinking Children: Learning About Schemas: Learning about Schemas. Berkshire: Open University Press. Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant

Παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών σε μικρή ηλικία αρχίζει νωρίτερα από ότι πριν από 15 χρόνια. Οι γονείς αποτελούν έναν αναντικατάστατο συνεργάτη για εκπαιδευτικούς και διδάσκοντες, στην προσπάθεια που καταβάλλουν να διαμορφώσουν με επιτυχία τα προγράμματα εκμάθησης ξένων γλωσσών σε μικρές ηλικίες. Τα παιδιά μπορούν να εξασκήσουν, για παράδειγμα, τα Αγγλικά τους με ευχάριστες και διασκεδαστικές δραστηριότητες εκμάθησης που επικεντρώνονται στην κατανόηση του προφορικού λόγου (listening) και την προφορική έκφραση (speaking). Αξιοποιήστε την τεχνολογία παρέχοντάς τους ποιοτική πρόσβαση στη γλώσσα. a) Τα τραγούδια και τα ποιήματα ενεργοποιούν τη διασκέδαση και βοηθούν στην απομνημόνευση λέξεων και φράσεων. Έρευνες έχουν δείξει ότι αν τα παιδιά ακούνε μεμονωμένες λέξεις ή ακόμα και ολόκληρες φράσεις προφερόμενες σε αργή ταχύτητα, θα είναι δύσκολο να τις κατανοήσουν όταν τις ακούσουν σε φυσική ομιλία με κανονική ταχύτητα. Είναι πιθανόν να μην αναγνωρίσουν ούτε μια πολύ γνώριμη φράση όπως “he’s a very good dog” καθώς το good και το dog μαζί ενωμένα ακούγονται σαν μία καινούρια λέξη. Το τραγούδι είναι επίσης μια καλή πρόβα για ομιλία. Τα παιδιά χτίζουν αυτοπεποίθηση και θυμούνται μικρές φράσεις, group λέξεων που συνήθως τις βρίσκουμε μαζί, όπως good morning ή at the end of the day και μπορούν κατόπιν να χρησιμοποιούν στις συζητήσεις τους. Ακούστε τραγούδια και ποιήματα εδώ: https://learnenglishkids.britishcouncil.org/songs https://learnenglishkids.britishcouncil.org/poems b) Τα videos μικρών ιστοριών (short stories) εκτός των παραπάνω αναπτύσσουν και τον οπτικό γραμματισμό, δηλαδή την ικανότητα ερμηνείας, κριτικής αποτίμησης και δημιουργίας οπτικών μηνυμάτων ή με πιο απλά λόγια την κατανόηση νοήματος μέσω εικόνων. Δείτε videos μικρών ιστοριών εδώ: https://learnenglishkids.britishcouncil.org/short-stories c) Τα παιχνίδια και τα κουίζ στην αγγλική γλώσσα, στο ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού μας, ενθαρρύνουν τη χρήση και την ανάπτυξη της γνώσης των Αγγλικών και τονώνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών. Μαθαίνουν καινούρια παιχνίδια έχοντας την ευκαιρία όχι μόνο να ακούν αλλά και να χρησιμοποιούν τις φράσεις που έχουν μάθει. Ένα διασκεδαστικό παιχνίδι για την εκμάθηση της ώρας είναι το “What’s the time Mr Wolf?”. Δείτε ιδέες για παιχνίδια εδώ: https://www.britishcouncil.gr/blog/diaskedastika-agglika Παίξτε παιχνίδια εδώ: https://learnenglishkids.britishcouncil.org/games https://europa.eu/learning-corner/play-games_en Πηγές: Οδηγίες της Νυρεμβέργης για την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε μικρή ηλικία. Retrieved from www.xenesglosses.eu Using visual literacy in the Primary Education. Retrieved from www.worldoffun.cambridge.org Dedes, J.L. (1969). The Loom of Visual Literacy. Kress, G., Van Leeuwen, T. (2001). Multimodal Discourse: The Modes and Media of Contemporary Communication. Oxford UK: Oxford University Press. Χρύσα Ντίνα English Language Teacher Certified in Practical Methodology 20 years of teaching experience

Τα πρώτα χρόνια της ζωής του το παιδί χρησιμοποιεί τις αισθήσεις του για να γνωρίσει τον κόσμο. Αλληλεπιδρά με το περιβάλλον, ανακαλύπτει υφές, χρώματα, ήχους. Είναι αναγκαίο λοιπόν να ενθαρρύνουμε από νωρίς την έμφυτη ανάγκη του παιδιού για εξερεύνηση. Η εκπαιδευτική μέθοδος Reggio Emilia υποστηρίζει την ενεργητική και βιωματική μάθηση. Προτρέπει το παιδί να έρθει σε επαφή και να αλληλεπιδράσει με τη φύση, να μεταχειριστεί καινούργια υλικά, να γνωρίσει τις ιδιότητές τους, να τα μεταμορφώσει, να αναρωτηθεί για ότι δεν καταλαβαίνει και να ψάξει να βρει απαντήσεις. Όπως ο δάσκαλος παίρνει το ρόλο του ερευνητή προσπαθώντας να αντιληφθεί αυτό που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον του παιδιού και να το βοηθήσει να εμβαθύνει τη γνώση του, έτσι και το παιδί ακολουθεί τα βήματα που απαιτεί μια έρευνα: αυτά της παρατήρησης, της υπόθεσης και της εξαγωγής συμπερασμάτων για οτιδήποτε μελετά (Hewett, 2001). Provocations Τα παιδιά εισέρχονται σε έναν χώρο όμορφο, περιποιημένο και διδακτικό. Τα provocations είναι μέρος της καθημερινότητας του Reggio Emilia σχολείου και βασίζονται στις αρχές της αρχιτεκτονικής και της καλαισθησίας (αρμονία, συμμετρία κτλ). Όσο πιο ελκυστικός είναι ένας χώρος, τόσο περισσότερο “engagement” θα υπάρξει από τα παιδιά. Τα provocations είναι μια συλλογή από υλικά που διαμορφώνουν ένα χώρο στην τάξη ή τον προαύλιο χώρο του σχολείου. Αυτά αφορούν στο θέμα που εξερευνούν κάθε φορά τα παιδιά και ταυτόχρονα στοχεύουν στην ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων. Πρόκειται για υλικά που προδιαθέτουν τα παιδιά να σκεφτούν, να δράσουν, να ανταλλάξουν ιδέες, να επεξεργαστούν μια ιδέα και να την εξελίξουν. Τα provocations οδηγούν παράλληλα τους παιδαγωγούς στην κατανόηση των ενδιαφερόντων των παιδιών, καθώς επίσης συμβάλλουν καθοριστικά και στην ανάπτυξη των projects. Mud kitchen Η mud kitchen στον εξωτερικό χώρο ενός σχολείου Reggio είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς δημιουργείται ένα provocation. Οι παιδαγωγοί ετοιμάζουν το χώρο με ρεαλιστικά υλικά καθώς και με υλικά της φύσης. Το νερό και η άμμος είναι βασικά και αναπόσπαστα στοιχεία της mud kitchen. Εκεί παίρνει τα ηνία το συμβολικό παιχνίδι, όπου τα παιδιά αναπαριστούν καθημερινές βιωματικές σκηνές. Είναι γνωστό ότι το συμβολικό παιχνίδι βοηθά τα μέγιστα στην κοινωνικοποίηση των παιδιών, την ευχέρεια που έχουν να παίρνουν πρωτοβουλίες και να επιλύουν προβλήματα. Ταυτόχρονα, ενισχύεται η δημιουργικότητά τους και καλλιεργούν τη φαντασία τους καθώς συνδυάζουν υλικά, τεστάρουν ιδέες και συνεργάζονται. Loose parts Για τα provocations στην τάξη και στην αυλή τα σκήπτρα παίρνουν τα loose parts. Loose parts θεωρούνται τα υλικά εκείνα, φυσικά και ανακυκλώσιμα, τα οποία προσφέρουν απεριόριστες δυνατότητες χρήσης και προωθούν τη δημιουργικότητα (open-ended materials). Κάθε παιδί με την ανεξάντλητη φαντασία του μπορεί να μεταμορφώσει ένα loose part και να του δώσει ένα διαφορετικό νόημα από αυτό που ήδη έχει ή μια εναλλακτική ιδιότητα. Τα απλά, καθημερινά υλικά μαθαίνουν τους μικρούς μας φίλους να σκέφτονται πολυδιάστατα, αφηρημένα και εφευρετικά (Gull etall, 2019). Η εικόνα του παιδιού Ο Loris Malaguzzi, ο εμπνευστής της φιλοσοφίας Reggio Emilia, αναφέρθηκε στην εικόνα που έχουμε εμείς οι ενήλικες για το παιδί. Επισήμανε ότι αυτό που βλέπουμε στο παιδί θα καθορίσει και τον τρόπο που θα αντιμετωπίσουμε και θα σχετιστούμε με αυτό. Για παράδειγμα, αν στα μάτια μας τα αγόρια και τα κορίτσια διαφέρουν, κατά συνέπεια η προσέγγισή μας απέναντί τους θα είναι διαφορετική. Ομοίως, θα μπορούσαμε να πούμε πως εάν πιστεύουμε ότι τα παιδιά είναι μικρά για να καταφέρουν κάποια πράγματα, δύσκολα θα επιτρέψουμε να πάρουν πρωτοβουλίες. Έτσι, πιθανό είναι να αργήσουν και τα ίδια να πιστέψουν στον εαυτό τους ή να τα παρατάνε εύκολα. Πώς θα αποκτήσουν την ψυχολογία του «μπορώ» αν εμείς πρώτα δεν τους δείξουμε την πολυπόθητη εμπιστοσύνη; Όσο περισσότερο πιστεύουμε στις δυνατότητες του παιδιού τόσο πιο πολύ θα μας εκπλήσσει με τα κατορθώματά του. Οπότε αντί να αναρωτηθούμε «Τι δεν μπορεί να κάνει το παιδί;», ας ρωτήσουμε «Τι μπορεί να κάνει ήδη το παιδί;». Το παιδί σε ένα σχολείο Reggio Emilia αντικατοπτρίζει την εικόνα που έχουν οι ενήλικες για το ίδιο: αυτή ενός ικανού, έξυπνου και γεμάτου περιέργεια ατόμου με απεριόριστες δυνατότητες. Οι εκατό γλώσσες Ο εμπνευστής του Reggio Emilia, Loris Malaguzzi, αναφέρθηκε στις 100 γλώσσες του παιδιού. Σύμφωνα με τον ίδιο, το παιδί έχει 100 διαφορετικές γλώσσες με τις οποίες εκφράζεται. Όπως έχει και 100 διαφορετικούς τρόπους να μεταχειρίζεται ότι πιάσει στα χέρια του. Είχε εμπνευστεί από κορυφαίους παιδαγωγούς και θεωρητικούς, με τον Piaget να επιδρά καταλυτικά στον τρόπο που ο Reggio δάσκαλος βλέπει την εξελικτική πορεία του παιδιού προς τη μάθηση. Οι τέχνες έχουν κεντρικό ρόλο στα Reggio Emilia σχολεία με την παρουσία των Atelier. Πρόκειται για μεγάλους χώρους που φιλοξενούν κάθε είδους υλικά. Κάθε υλικό στο Atelier (π.χ. χρώματα, πηλός, σύρμα) είναι μια γλώσσα έκφρασης για τα παιδιά, όπως γλώσσες είναι η σχεδίαση ή η ζωγραφική. Εκεί πειραματίζονται, ανακαλύπτουν τεχνικές, αποτυπώνουν και κατανοούν ιδέες. Στο επόμενο άρθρο θα δούμε πώς εξηγούνται συγκεκριμένες συμπεριφορικές αντιδράσεις των παιδιών με γνώμονα τη θεωρία του Piaget για τα "σχήματα" και πώς αυτά προσεγγίζονται στα Reggio Emilia σχολεία. The Hundred Languages of Children No way. The hundred is there. The child is made of one hundred. The child has a hundred languages a hundred hands a hundred thoughts a hundred ways of thinking of playing, of speaking. a hundred, always a hundred ways of listening of marveling, of loving a hundred joys for singing and understanding a hundred worlds to discover a hundred worlds to invent a hundred worlds to dream. The child has a hundred languages (and a hundred hundred hundred more) but they steal ninety-nine. The school and the culture separate the head from the body. They tell the child to think without hands to do without head to listen and not to speak to understand without joy to love and to marvel only at Easter and Christmas. They tell the child to discover the world already there and of the hundred they steal ninety-nine. They tell the child that work and play reality and fantasy science and imagination sky and earth reason and dream are things that do not belong together. And thus they tell the child that the hundred is not there. The child says “No way – The hundred is there.” Loris Malaguzzi (translated by Lella Gandini) Βιβλιογραφία Hewett, M. V. (2001). Examining the Reggio Emilia Approach to Early Childhood Education. Early Childhood Education Journal, 29(2), 95-100. Gandini, L. (2005). In the Spirit of the Studio: Learning from the Atelier of Reggio Emilia. New York: Teachers College Press. Gull, C., Bogunovich, J., Goldstein, S. L., Rosengarten, T. (2019). Definitions of Loose Parts in Early Childhood Outdoor Classrooms: A Scoping Review. The International Journal of Early Childhood Environmental Education, 6(3), 37-52. Malaguzzi, L. (1994). Your Image of the Child: Where Teaching Begins. Child care information exchange, 3, 52–61. Όλγα Ντίνα Reggio Emilia & Montessori inspired teacher BA in Early Childhood Studies - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant - Certified Children’s Yoga Teacher