Η συγκέντρωση στα παιδιά 0 έως 6
Έγινε ενημέρωση: 30 Νοε 2021
Πόσο εύκολα καταφέρνει το παιδί σας να συγκεντρωθεί για ένα εποικοδομητικό διάστημα όταν παίζει στο σπίτι; Μήπως η προσοχή του είναι βραχυπρόθεσμη; Έχετε αναρωτηθεί τι είναι αυτό που μπορεί να επηρεάζει τη συγκέντρωση των μικρών παιδιών και να χάνουν εύκολα το ενδιαφέρον τους;
Υπάρχουν τρόποι να βοηθήσετε τα παιδιά να αποκομίσουν τα οφέλη της καθολικής συμμετοχής τους σε ότι καταπιάνονται. Η διατήρηση της συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού είναι σημαντική καθώς τότε λαμβάνουν χώρο στον εγκέφαλο του παιδιού οι νοητικές εκείνες λειτουργίες που οδηγούν στην οικοδόμηση της γνώσης.
Δώστε χρόνο στο παιδί σας για εξερεύνηση
Τα μικρά παιδιά έχουν την ικανότητα να απορροφώνται εύκολα από κάτι που τους παρακινεί το ενδιαφέρον. Διαθέτουν μια έμφυτη περιέργεια για οτιδήποτε συμβαίνει γύρω τους και ένας τρόπος για να αντιληφθούν την πραγματικότητα είναι μέσω της παρατήρησης. Δεν έχουν την ίδια αίσθηση του χρόνου με εμάς τους ενήλικες οπότε και μπορούν να εξετάζουν το αντικείμενο της προσοχής τους για όσο διάστημα χρειαστεί μέχρι να το κατανοήσουν.
Επιτρέψτε στο παιδί σας το χρόνο που απαιτείται για να ολοκληρώσει οποιαδήποτε νοητική επεξεργασία συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης. Η Maria Montessori είχε αναφέρει πως όταν πάει βόλτα ένα παιδί συνηθίζει να σταματάει αρκετές φορές για να παρατηρήσει ή να θαυμάσει κάτι. Συνήθως όμως η βιασύνη του ενήλικα και η ανυπομονησία του τείνουν να διακόπτουν την προσοχή του και την ανάγκη του για εξερεύνηση.
Με τους ρυθμούς που κυλά η μέρα, σε μια σύγχρονη κοινωνία που μοιάζει να κινείται και να αλλάζει με φρενήρη ταχύτητα, και τις διαρκείς απαιτήσεις που προκύπτουν από την ίδια τη ζωή, είναι κατανοητό αν δυσκολεύεστε να περιμένετε καρτερικά το παιδί σας σε κάθε του στάση. Αυτό που μπορείτε να κάνετε όμως κάθε φορά που το επιτρέπει το πρόγραμμά σας, είναι να πηγαίνετε βόλτα ακολουθώντας εσείς το παιδί.
Αφήστε το να σας οδηγήσει εκείνο, με το δικό του ρυθμό, στα δικά του μονοπάτια, σταματώντας όσες φορές χρειαστεί. Παρατηρώντας μαζί του ότι βλέπει, το πιο πιθανό είναι να ανακαλύψετε τελικά κι εσείς κάτι καινούριο ή απλά να απολαύσετε τη στιγμή. Τα μικρά παιδιά έχουν το πλεονέκτημα να ζουν στο εδώ και τώρα και είστε τυχεροί που μπορούν να σας το μεταφέρουν.
Αποσυμφορήστε το δωμάτιο του παιδιού σας
Η πληθώρα παιχνιδιών στο δωμάτιο μπορεί εύκολα να αποδιοργανώσει το μυαλό ενός παιδιού. Ένας χώρος όπου όλες οι επιφάνειες καλύπτονται από κάθε λογής παιχνίδια προκαλεί υπερδιέγερση και δύναται να του αποσπάσει την προσοχή. Κατά συνέπεια, το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα μιας και τα ερεθίσματα γύρω του είναι πολλά.
Αν λοιπόν παρατηρείτε ότι το παιδί σας γίνεται ανήσυχο, υπερδραστήριο και η διάρκεια προσοχής του είναι μειωμένη, δοκιμάστε να αποσυμφορήσετε το δωμάτιο του αλλά και όσους χώρους στο σπίτι φιλοξενούν παιχνίδια. Προτιμήστε να κρατήσετε εκείνα με τα οποία έχετε παρατηρήσει ότι παίζει περισσότερο το συγκεκριμένο διάστημα και αποθηκεύστε τα υπόλοιπα.
Όταν το παιδί αναζητήσει ένα παιχνίδι ή δε βρίσκει πια ενδιαφέρον σε αυτό που είναι ήδη διαθέσιμο, είναι μια καλή στιγμή να του προσφέρετε μια εναλλακτική. Δοκιμάστε να αλλάζετε κάθε τόσο τα παιχνίδια στο χώρο σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του. Με αυτόν τον τρόπο βοηθάτε τη νοητική δραστηριότητα του παιδιού σας και τη συγκέντρωσή του.
Προσφέρετε κατάλληλα ερεθίσματα προς εξερεύνηση
Όσο κι αν η εποχή συνιστά την εξοικείωση των παιδιών με τα τεχνολογικά μέσα, η έκθεσή τους σε αυτά χρειάζεται να γίνεται με μέτρο. Τα ερεθίσματα που δέχεται ένα παιδί μέσα από την οθόνη, και οι γρήγορα εναλασσόμενες εικόνες, επιταχύνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και τις κινήσεις των ματιών του οδηγώντας σε υπερδιέγερση.
Έρευνες αναφέρουν ότι τα παιδιά 1 έως 3 ετών που περνάνε χρόνο μπροστά στην οθόνη έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν αδυναμία προσήλωσης μέχρι τα 7 τους χρόνια (Sigman, 2012). Όταν λοιπόν το ζητούμενο είναι να αποκομίσουν τα κέρδη της συγκέντρωσης, αυτό επιτυγχάνεται δυσκολότερα όσο αφιερώνουν χρόνο σε μέσα που περιορίζουν τη φαντασία τους.
Αντίθετα, τα ρεαλιστικά υλικά και τα υλικά ανοιχτού τύπου (open-ended) προσφέρουν δυνατότητες για διεύρυνση του μυαλού, ενεργοποιούν τη σκέψη και προωθούν τη μάθηση. Υλικά ανοιχτού τύπου είναι εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με πολλαπλούς τρόπους, αυτόνομα και χωρίς καθοδήγηση.
Μέσα από την επεξεργασία τους το παιδί βάζει σε εφαρμογή τις ιδέες του και εκφράζει τη δημιουργικότητά του. Η διερεύνηση των υλικών αυτών απαιτεί βαθιά συγκέντρωση οπότε και συστήνεται η χρήση τους.
Κάνετε με το παιδί σας ασκήσεις χαλάρωσης / διαλογισμού
Είτε προτιμάμε να την ονομάζουμε διαλογισμό είτε αναπνοές, τα οφέλη της χαλάρωσης είναι αδιαπραγμάτευτα. Με τόσους περισπασμούς γύρω μας, οι ασκήσεις χαλάρωσης μας επιτρέπουν να εναρμονιστούμε με το περιβάλλον και να βρούμε συναισθηματική ισορροπία. Μας δίνουν τη δυνατότητα να συντονίσουμε τον εγκέφαλο σε συγκεκριμένες συχνότητες κερδίζοντας τη συγκέντρωση του νου.
Από την ηλικία των 2 - 2.5 ετών το παιδί αντιλαμβάνεται καλύτερα το σώμα του και είναι μια καλή στιγμή να ξεκινήσει τις συνειδητές αναπνοές. Μπορείτε να του δείξετε πώς να πάρει μια βαθιά αναπνοή και ένας τρόπος είναι να φανταστεί ότι κρατά ένα λουλούδι στο χέρι του και το μυρίζει αργά.
Η γιόγκα είναι ένας ακόμη τρόπος να συγκροτήσουν τη σκέψη τους και να αποκτήσουν επίγνωση αυτού που επιλέγουν να κάνουν. Συνδυάστε την με τις αναπνοές για να μεγιστοποιήσετε τα οφέλη.
Τα βρέφη από την άλλη επωφελούνται από ένα αρμονικό περιβάλλον γύρω τους. Προσπαθήστε να απομονώνεται τους θορύβους και μιλάτε στο μωρό σας με απαλή φωνή. Προτιμήστε να ακούγονται ήχοι της φύσης καθώς βοηθούν το ενεργειακό πεδίο του παιδιού, προσφέρουν ασφάλεια και το προσαρμόζουν σταδιακά και ομαλά στο νέο του περιβάλλον.
Η συγκέντρωση είναι μια ικανότητα που χρειάζεται εξάσκηση και ένα καλά διαμορφωμένο περιβάλλον. Ακολουθώντας τα παραπάνω απλά βήματα μπορούμε να βοηθήσουμε πραγματικά τα παιδιά στη διατήρηση της προσήλωσης σε μια δραστηριότητα για παρατεταμένο διάστημα. Τους καρπούς της προσπάθειας αυτής θα απολαμβάνουν δια βίου, καθώς τα οφέλη της συγκέντρωσης θα έχουν εφαρμογή σε πολλούς τομείς της ζωής τους.
Βιβλιογραφία
Sigman, A. (2012). Time for a View on Screen Time. Archives of Disease in Childhood, 97(11), 935–942. https://doi.org/10.1136/archdischild-2012-302196.
Όλγα Ντίνα
Reggio Emilia & Montessori inspired teacher
BA in Early Childhood Studies - Certified Children’s Yoga Teacher - Certified AMI 3-6 Montessori Classroom Assistant
